Tot de belangrijkste aanbevelingen van het Europees Comité van de Regio's (CvR) behoren het bevorderen van sterkere synergieën, het bundelen van inspanningen en het voorkomen van overlappingen tussen verschillende Green Deal-initiatieven, het volgen van een meer gebruikersgerichte, flexibele en behoefte gestuurde aanpak, het beperken van rapportagevereisten en het rekening houden met de verschillende behoeften en nationale contexten van lokale en regionale overheden.
Hoewel de noodzaak om de energie- en klimaattransitie te versnellen nog nooit zo groot is geweest, wijst rapporteur Andries Gryffroy (BE/EA), lid van het Vlaams Parlement, erop dat we actie moeten ondernemen om het kader te vereenvoudigen, omdat de wildgroei aan nieuwe initiatieven en verbintenissen, die vaak tot overlappingen leiden, het voor veel regio's en steden moeilijker maakt om de bestaande mogelijkheden te benutten. In het advies wordt voorgesteld om het zwaartepunt te verleggen van planning naar de uitvoering van projecten en tastbare resultaten, prototyping van pragmatische oplossingen in het veld en het overwinnen van belemmeringen waarmee lokale en regionale overheden te maken hebben, zoals beperkte personele en financiële middelen.
Lokale en regionale leiders nodigen de Europese Commissie uit om het Convenant van burgemeesters voor klimaat en energie uit te breiden door gebruik te maken van sterkere synergieën met andere initiatieven, door de EU-missie voor klimaatneutrale en slimme steden verder te ondersteunen en door multilevel governance te versterken op basis van het Green Deal Going Local-initiatief van het CvR. Het nieuwe Burgemeestersconvenant zou een overkoepelend initiatief kunnen worden dat lokale en regionale overheden de vrijheid geeft om flexibel te kiezen op welke thematische gebieden (mitigatie, aanpassing, energiearmoede, duurzame mobiliteit, luchtkwaliteit, waterbeheer, biodiversiteit, enz.) waar ze zich op willen richten, op basis van hun verschillende uitgangspunten en behoeften.
"Elke regio en stad heeft een specifiek DNA en daarom kunnen we ze niet in een 'one size fits all'-benadering stoppen. Netwerken en door de EU gefinancierde ondersteunende initiatieven moeten voldoende flexibiliteit bieden om zich aan te passen aan bepaalde kenmerken en de steun afstemmen op de lokale en regionale behoeften, waarbij de nadruk ligt op het creëren van ondersteunende kaders om de uitvoering te versnellen. Bijvoorbeeld het Vlaams Lokaal Energie- en Klimaatpact waarbij 294 lokale overheden verder bouwen op het kader van het Burgemeestersconvenant. De Vlaamse overheid biedt een faciliterend kader via financiële steun, gestroomlijnde monitoring, een tool voor wijkvernieuwing, beleidsdialoog voor verbeteringen van de wetgeving en technische bijstand voor lokale capaciteitsopbouw van energiegemeenschappen", legt rapporteur Gryffroy uit.
Regio's en steden benadrukken dat het verzoek om politieke toezeggingen beter moet worden gekoppeld aan uitvoeringsmechanismen, directe financiering en toegang tot faciliteiten die sectorale, technische en financiële bijstand bieden. Zij pleiten voor de oprichting van een uniek platform dat als enig toegangspunt fungeert en dat alle lokale en regionale overheden ondersteunt bij hun inspanningen om voorop te lopen bij de uitvoering van de Green Deal. De Europese Commissie zou ook een diepgaande integratie van de inspanningen en bijdragen van lokale en regionale overheden moeten ondersteunen met een rapportage- en monitoringsysteem dat verenigbaar is met de nationale energie- en klimaatplannen en dat duidelijke indicatoren voor lokale en regionale overheden bevat zonder de rapportagelast te vergroten.
Tot slot wordt er in het CvR-advies op gewezen dat een transparante, open verslaglegging van de resultaten en de impact daarvan noodzakelijk is om de betrokkenheid van het publiek te vergroten. Initiatieven als het EU-klimaatpact bieden burgers, met name jongeren, de kans om mee te werken aan lokale en regionale projecten en groene vaardigheden te ontwikkelen. Met het oog hierop verzoekt het Comité de Europese Commissie om synergieën tot stand te brengen met de programma's Erasmus+, het Europees Solidariteitskorps en het Europees Sociaal Fonds, en om voorstellen te doen in het kader van het Europees Jaar van de vaardigheden 2023.
