Wat is het verschil tussen een gewone en een ingrijpende renovatie?

Een ingrijpende energetische renovatie (IER) is een renovatie die voldoet aan twee specifieke voorwaarden: 

1. Voorwaarde 1: Isolatie van de gebouwschil: Minstens 75% van de bestaande en nieuwe scheidingsconstructies die het beschermd volume omhullen en grenzen aan de buitenomgeving moeten worden geïsoleerd. Dit omvat onder andere muren, vloeren en daken die in contact staan met de buitenomgeving. 
2. Voorwaarde 2: Vervanging van technische installaties: Alle opwekkers die zorgen voor het specifieke binnenklimaat, zoals installaties voor verwarming, koeling en warm water, moeten volledig worden vervangen.  

Deze definitie is van toepassing op bouwaanvragen vanaf 1 maart 2017. 

EPB-eisen bij IER 

Bij een IER moet het project voldoen aan specifieke EPB-eisen, waaronder een maximaal E-peil, een minimumaandeel hernieuwbare energie en de installatie van een ventilatiesysteem. Deze eisen zijn strenger dan bij een gewone renovatie en zijn bedoeld om de energieprestatie van het gebouw aanzienlijk te verbeteren. 

Hernieuwbare energie-eisen bij IER 

Alle ingrijpende energetische renovaties met bouwvergunningsaanvraag vanaf 1 januari 2023 moeten minstens 20 kWh per m² bruto vloeroppervlakte uit 1 of meerdere hernieuwbare bronnen halen: zowel niet-residentiële gebouwen als residentiële gebouwen.  

Financiële voordelen 

Een IER kan in aanmerking komen voor verschillende financiële voordelen, zoals: 

• Mijn VerbouwPremie: Premies voor isolatie, beglazing, warmtepompen, warmtepompboilers en zonneboilers. Deze premies zijn inkomens gerelateerd. 
• EPC-labelpremie: Een premie voor het renoveren van een woning van label E/F naar label A, wat ook kan gelden bij een IER. 
• Vrijstelling van onroerende voorheffing: Een vrijstelling gedurende vijf jaar bij het behalen van een IER die voldoet aan de EPB-eisen (zoals een E-peil van E60). Let op: deze verminderingen worden stopgezet voor bouwvergunningen die aangevraagd worden vanaf 1 oktober 2025. 
• Korting op registratierechten: Een verlaagd tarief van 1% in plaats van 3% bij de aankoop van de enige eigen woning met verbintenis tot IER binnen zes jaar. Voor verkoopovereenkomsten gesloten vanaf 1 januari 2025 kan dit verlaagde tarief echter niet meer toegepast worden. 
• Mijn VerbouwLening: Een lening tot 60.000 euro via het Energiehuis voor investeringen die vallen onder Mijn VerbouwPremie, gericht op de laagste en middelste inkomensgroepen en eigenaar-bewoners. 

Om in aanmerking te komen voor deze financiële voordelen, moet het project voldoen aan de definitie van een IER, moet de medewerking van een architect noodzakelijk zijn en moet er een bouwaanvraag of stedenbouwkundige melding ingediend zijn. Als deze voorwaarden niet vervuld zijn, komt het project niet in aanmerking voor de genoemde voordelen.  

Belangrijke aandachtspunten 

• Datum van bouwaanvraag: Voor bepaalde financiële voordelen is de datum van de bouwaanvraag cruciaal. Bijvoorbeeld, de vermindering van de onroerende voorheffing voor energiezuinige gebouwen wordt stopgezet voor bouwvergunningen die aangevraagd worden vanaf 1 oktober 2025.  
• EPB-aangifte en EPC Bouw: Bij een IER ontvangt u een EPC Bouw bij de EPB-aangifte met daarop het behaalde E-peil. Bij een gewone renovatie is er wel een EPB-aangifte, maar geen EPC Bouw (er is immers geen E-peil). 

Is een aardgasaansluiting toegestaan voor bouwvergunningsaanvragen van nieuwbouw of een IER na 1 januari 2025?  

Nee, vanaf die datum geldt is een nieuwe regelgeving voor bouwvergunningsaanvragen van kracht: een aardgasaansluiting is niet langer toegestaan voor nieuwbouw. Daardoor is zelfs een hybride warmtepomp, die een gasketel combineert met een warmtepomp, geen optie. 

Het verschil is vrij eenvoudig. Voldoe je met jouw energetische verbouwing niet aan de voorwaarden van een ingrijpende energetische renovatie? Dan gaat het om een gewone renovatie en maak je geen aanspraak op de verlaagde registratierechten. Een concreet voorbeeld: vervang je het bestaande glas door hoogrendementsglas? Dan gaat het om een gewone renovatie. 

Vanaf 1 januari 2025 treden er in Vlaanderen belangrijke wijzigingen in werking voor wie een woning bouwt of verbouwt. Hieronder een overzicht van de belangrijkste veranderingen: 

1. Verbod op gasaansluitingen bij nieuwbouw of IER 

Voor nieuwbouwwoningen zijn gasaansluitingen vanaf 2025 niet langer toegestaan.  

2. Aanpassing hernieuwbare energie-eisen voor nieuwbouw 

Het vereiste minimumaandeel hernieuwbare energie voor nieuwbouwwoningen wordt verlaagd van 25 kWh/m² naar 15 kWh/m² per jaar. Hierbij wordt enkel rekening gehouden met eigen productie via zonnepanelen en zonneboilers. 

3. Verhoogd installatierendement bij centrale verwarming 

Zowel voor nieuwbouw als voor ingrijpende energetische renovaties geldt dat bij centrale verwarmingssystemen met water als afgiftemedium het rendement minimaal 130% moet zijn. Dit impliceert dat bij traditionele installaties - maar met een verhoogd installatierendement (lagere afgifte temperaturen), men later makkelijker een ketel kan vervangen door bijvoorbeeld een warmtepomp.  

5. Verlenging verlaagd btw-tarief voor sloop en heropbouw 

Het verlaagde btw-tarief van 6% voor sloop en heropbouw blijft voor particulieren permanent van kracht. Voor projectontwikkelaars en sleutel-op-de-deurbedrijven is deze maatregel verlengd tot eind juni 2025, mits de vergunning voor 1 juli 2023 is aangevraagd.