De elementen daarvoor lagen trouwens al heel lang op de tafel. De oorlog in Oekraïne heeft de zaken enkel verder op scherp gesteld. Plan A, een plan waarin meer aardgas wordt verbruikt, dat de energieprijzen nog verder omhoog duwt, extra centen vergt om meer gascentrales te laten bouwen en die bovendien qua volgens een studie van de Verenigde Naties op vlak van duurzaamheid (klimaat, luchtkwaliteit, eutrofiëring, impact op ecosystemen, impact op gezondheid…) slechter scoort dan de kerncentrales die een deel van het politieke spectrum wil vervangen.
Wat de huidige situatie wel duidelijk heeft gemaakt, is dat openhouden van de jongste kerncentrales voor 10 jaar niet langer de ondergrens kan zijn voor het kernenergiedebat. Als we het echt menen met de ambitie voor meer energie-onafhankelijkheid van Europa zullen we zoveel mogelijk kerncentrales moeten openhouden en dat zo lang het veilig kan. Dat is ook de boodschap die het Internationaal Energie-agentschap heeft aangegeven. Voor een aantal kerncentrales in dit land wil dat zeggen dat ze best tot de leeftijd van 60 jaar worden verlengd, voor de jongste 2 gaf het studiecentrum voor kernenergie al aan dat zelfs 80 jaar mogelijk moet zijn. Een regering die nu naar buiten komt met een verlenging van 10 jaar of minder doet dat enkel om een compromis te kunnen sluiten dat de groene bocht niet te scherp wil maken.
Tegelijkertijd moet men ook forser de kaart trekken van nieuwe kleine modulaire kerncentrales (SMR). . De federale regering ging daarmee schuchter aan de slag met de belofte om 100 mio euro vrij te maken. Maar er zal meer nodig zijn dan dat. Een volwaardig actieplan om de nodige SMR’s te kunnen uitbouwen lijkt dan wel het minimum. Vivaldi was bereid om nog vele jaren 300-400 mio euro per jaar te gaan uitgeven aan het ondersteunen van elektriciteitsproductie op basis van o.a. oude en nieuwe gascentrales, vliegtuigmotoren, enz.… . Dan lijkt een forsere investering in de energieproductie van de toekomst op z’n plaats.
Ons minder energie-afhankelijk maken, is ook meer inzetten op energie-efficiëntie, meer inzetten op renovatie van gebouwen, meer inzetten op lokale productie van hernieuwbare energie. Wie vandaag kan terugvallen op een energiezuinige woning met hernieuwbare energieproductie is een pak beter beschermd wanneer de energiemarkten in overdrive gaan. Naast de vele reeds eerder genomen maatregelen, heeft de Vlaamse Regering recent beslist om nog een turbo bij te schakelen, door bijkomend 300 miljoen euro te voorzien voor ondersteuning om woningen via renovatie energie-efficiënter te maken. Daarnaast verhoogt het zijn doelstellingen voor PV en onshore wind tot eind 2024. Het maakt onze gezinnen en ondernemingen alvast weerbaarder in de strijd tegen onbetaalbare energiefacturen. Of ook de federale overheid haar duit in het zakje zal doen op vlak van snellere uitrol van hernieuwbare energie op zee of in haar overheidsgebouwen valt net zo goed af te wachten. De Vivaldi regering heeft qua offshore nog niets concreets gerealiseerd, op heden tekent men enkel akkoorden en maakt men wat studies op. Een uitbreiding van offshore zal er de eerste 5 jaar niet zijn.
Maar meer dan ooit is de betaalbaarheid van de facturen die nu in de bussen vallen een enorme uitdaging. Het riedeltje van de federale regering dat enkel sociaal tarief aan de orde is en dat met een premie van 200 euro de rest het ook maar moet doen, is niet structureel, maar zijn one-shot maatregelen. .
Dit land heeft meer dan ooit behoefte aan actie. Een federale regering die beslist over een verlenging van zoveel mogelijk kerncentrales voor minstens 20 jaar, een federale regering die ook op vlak van hernieuwbare energie de daad bij het woord voegt en ook in haar eigen federale overheidsgebouwen durft te kiezen voor investeringen in energie-efficiëntie en hernieuwbare energie en tenslotte een federale regering die haar burgers wanneer ze geconfronteerd is met dramatische facturen, de zaken niet nog verder op lange baan schuift. En in plaats van altijd met vingertje te wijzen naar Vlaanderen, kunnen ze beter leren uit de kordate aanpak van Vlaanderen. De Vlaamse Regering is de enige die een volwaardig renovatieplan heeft. De Vlaamse Regering is de enige regering die al een Energie en Klimaatplan afgewerkt heeft, en volop bezig is met de operationalisering ervan.
